Δαβιγατράνη (Pradaxa): Υψηλή επίπτωση αιμορραγιών σε ηλικιωμένους ασθενείς
Σκεπτικισμός από την καταγραφή πολλών αιμορραγιών στις Η.Π.Α.

Η συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια της δαβιγατράνης (Pradaxa, Boehringer Ingelheim) συνεχίζεται. Πρόσφατη δημοσίευση του Quarter Watch (έκδοση του Institute οf Safe Medication Practices στις Η.Π.Α., Ιανουάριος 2012) αναφέρεται στις επιπλοκές (adverse drug reactions forms -ADRs) του πρώτου τριμήνου του 2011 που κατατέθηκαν στην Επιτροπή Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA). Σε αυτές καταγράφονται 505 περιπτώσεις αιμορραγίας σε ασθενείς που ελάμβαναν δαβιγατράνη, περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο φάρμακο την ίδια περίοδο(συγκριτικά οι αιμορραγίες σε ασθενείς που ελάμβαναν βαρφαρίνη ήταν 176). Αρκετές από τις περιπτώσεις (γύρω στις 120) φαίνεται πως ήταν ενδοεγκεφαλικές αιμορραγίες, ενώ ιδιαίτερα ευάλωτοι αναδεικνύονται οι υπέργηροι ασθενείς (μέσος όρος ηλικίας με αιμορραγία από δαβιγατράνη τα 80 έτη). Στην ίδια δημοσίευση του QuarterWatch αναφέρεται ότι ο συνολικός αριθμός σοβαρών επιπλοκών από χορήγηση δαβιγατράνης το ίδιο διάστημα ήταν 932, εκ των οποίων 120 θάνατοι, 25 περιπτώσεις μόνιμης αναπηρίας, ενώ 543 ασθενείς χρειάστηκαν νοσηλεία.

Παρόλο που οι αριθμοί αυτοί δεν είναι συγκρίσιμοι, όπως οι αντίστοιχοι στα πλαίσια της μελέτης RE-LY, δημιουργείται εύλογη ανησυχία από τις πρώτες καταγραφές επιπλοκών κατά την χορήγηση του φαρμάκου εκτός κλινικών μελετών. Το Pradaxa χορηγείται από τον Οκτώβριο του 2010 στις Η.Π.Α. ως αντιπηκτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή στην δόση των 150mg δις ημερησίως. Ήδη υπάρχει μεγάλη συζήτηση για την επιλογή της μέγιστης δόσης, αφού στα πλαίσια της μελέτης RE-LY, η μικρότερη δόση των 110mg ήταν εφάμιλλης αποτελεσματικότητας με την χορήγηση βαρφαρίνης. Στην χώρα μας, όπως και σε άλλες ευρωπαικές χώρες, προτιμήθηκε η δόση των 110mg δις ημερησίως για την πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή.

Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό μπορεί να θεωρηθεί ενδεδειγμένη η ίδια δοσολογία προς όλους (one dose fits all), όταν γνωρίζουμε πως ηλικιωμένοι ασθενείς έχουν συχνά ήπιο ή μέτριο επηρεασμό της νεφρικής λειτουργίας, που δύναται να αυξήσει έως και τρεις φορές τα επίπεδα του φαρμάκου συγκριτικά με ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία των νεφρών. Δεν αποκλείεται όλος αυτός ο προβληματισμός να οδηγήσει σε τροποποίηση των σχετικών οδηγιών, μετά από συνεκτίμηση των αρθροιζόμενων στοιχείων από την χρησιμοποίηση του φαρμάκου. Στο μεταξύ φαίνεται πως είναι σκόπιμη η χρησιμοποίηση της δαβιγατράνης με φειδώ σε υπέργηρους ασθενείς, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν και νοσηρότητες πέραν της κολπικής μαρμαρυγής.

Πρόκειται για το δεύτερο μήνυμα που δημιουργεί σκεπτικισμό σχετικά με την χρήση δαβιγατράνης. Προηγήθηκε η δημοσίευση μεταανάλυσης στο Archives of Internal Medicine  από όλες τις μέχρι σήμερα δημοσιευμένες μελέτες με το φάρμακο (PETRO, RE-LY, RE-COVER, RE-DEEM, RE-NOVATE, RE-MODEL, RE-NOVATE), η οποία υποδεικνύει στατιστικά σημαντική αύξηση της επίπτωσης εμφράγματος και οξέων στεφανιαίων επεισοδίων (1.19% στους ασθενείς που έλαβαν δαβιγατράνη αντί 0.79%, αύξηση του σχετικού κινδύνου κατά 33%, p = 0.03).